Meer bacterie dan mens
“ In ons lichaam hebben we zelfs meer bacteriën wonen dan dat we eigen cellen hebben. Welk belangrijk werk doen deze bacteriën eigenlijk voor ons? ”
Als we aan bacteriën denken dan denken we vaak aan de ‘bad guys’ en aan infectieziekten. Het is veel belangrijker om te beseffen dat we bacteriën in ons lichaam nodig hebben om te overleven. In ons lichaam hebben we zelfs meer bacteriën wonen dan dat we eigen cellen hebben. Wat doen deze bacteriën dan eigenlijk voor belangrijk werk voor ons?
Darmflora
De meeste bacteriën die in ons lichaam wonen bevinden zich in onze darmen en worden ook wel de darmflora of darmmicrobiota genoemd. Er zijn zelfs zo ongelofelijk veel bacteriën dat wij mensen meer uit bacterie bestaan dan uit eigen cellen; zelfs 10x meer bacteriën! Als we een getal hangen aan het aantal darmbacteriën in ons lijf, dan zijn dat er ongeveer 100.000.000.000.000. Wij hebben een mutualistische relatie met deze bacteriën, wat wil zeggen dat we continu WIN-WIN-situaties aangaan met deze kleine levensvormen 1,2. Je snapt dat het daarom ook erg belangrijk is dat we goed zorgen voor onze darmbacteriën.
Complexe relaties
Het zal je vast bekend zijn dat ons darmstelsel een belangrijke rol heeft in de opname van voedingsstoffen. Ons lichaam kan verschillende spijsverteringsenzymen aanmaken die ons voedsel kunnen afbreken in hele kleine stukjes. De stukjes afgebroken voedsel zijn zodanig klein dat er voedingsstoffen vrijkomen die door de darmwand opgenomen kunnen worden. Nu je weet dat onze darmflora uit ongeveer 100.000.000.000.000 bacteriën bestaat kun je je voorstellen dat de darmwand ook als belangrijke functie heeft om deze bacteriën enkel en alleen in de darm te houden. Als dit namelijk niet het geval zou zijn, zouden we binnen zeer korte tijd dood zijn.
De afbeelding toont op celniveau de darmwand en de complexe interacties tussen de darmflora en de darmcellen en de darmflora onderling. Dit figuur is een aangepast figuur uit een wetenschappelijk artikel 1.
Cellen in de darm
De darmwand bestaat uit cellen die onder andere te zijn onderverdelen in enterocyten (uitgebeeld als roze cellen in de afbeelding), enterochromaffine cellen (ECC; blauwe cel), slijmbekercellen (groene cel), M-cellen (oranje cel) en de panethcellen (rode cel). Deze cellen hebben allemaal hun eigen taken om de darm gezond te houden 1. Zie onderstaand tabel en klik op de tegels voor meer uitleg.
Darmbacteriën en hun voedsel
In het rechtervlak van de afbeelding zien we dat ook de vele verschillende soorten darmbacteriën onderling complexe relaties kennen met elkaar. Sommige soorten darmbacteriën (groene bacteriën in figuur) kunnen ons voedsel direct gebruiken en omzetten terwijl andere soorten darmbacteriën (gele en blauwe bacteriën in het figuur) voedingsstoffen pas kunnen gebruiken als deze al gedeeltelijk omgezet zijn door andere darmbacteriën 2. Het voedsel wordt dus voorgekauwd voor deze groepen bacteriën door andere darmbacteriën. Soms zijn darmbacteriën net verwende kinderen; ze lusten niet alles wat je eet! Simpel gezegd, als jij niet eet wat bepaalde soorten darmbacteriën lekker vinden, dan zullen ze in aantal afnemen en dan zullen daar anderen (soms minder vriendelijk) voor in de plaats komen 2. In een eerder artikel heb ik uitgelegd dat het nuttigen van ontbijt belangrijk is om hart en vaten op de lange termijn gezond te houden. Een interessante recent gepubliceerde studie liet zien dat het toevoegen van β-glucans (afkomstig van gerst) aan het ontbijt de samenstelling van de soorten darmbacteriën zodanig veranderde dat dit een positief effect had op het terugdringen van meerdere risicofactoren op hart- en vaatziekten 3. Kortom, door β-glucans (de voornaamste oplosbare vezels in gerst en haver) te eten maak je bepaalde soorten darmbacteriën blij die jou vervolgens beschermen tegen het ontwikkelen van hart- en vaatziekten! Ook wij mensen hebben de verschillende groepen darmbacteriën weer nodig om allerlei voedingsstoffen en vitaminen vrij te maken uit onze voeding zodat ons lichaam deze kan gebruiken. De door het lichaam aangemaakte spijsverteringsenzymen kunnen namelijk niet alle voedingsstoffen vrijmaken uit het voedsel 3. Best handig dus die darmbacteriën!
Conclusie
De darmbacteriën zijn niet alleen in grote aantallen aanwezig in ons lichaam maar doen ook nog eens heel erg belangrijk werk voor ons lichaam. We hebben de darmbacteriën nodig om uiteenlopende fysiologische processen in ons lichaam optimaal te laten verlopen. Als onze darmflora niet gezond is, heeft dit tot gevolg dat wij hier ook ziek van worden. Hieronder vallen onder andere obesitas, infectieziekten en auto-immuunziekten, welke uiteindelijk ook weer kunnen leiden tot hart- en vaatziekten. Het moet duidelijk zijn dat we veel respect moeten hebben voor onze darmflora en dat het wijs is om deze continu flink in de watten te leggen.
Wist je dat..
..een mens gedurende zijn/haar leven 1.000.000 generaties aan bacteriën met zich mee kan dragen?
..een foetus in de buik van een zwangere vrouw nog geen bacteriën met zich mee draagt (steriel)? Gedurende de eerste 2 jaar na geboorte ontwikkelt de darmflora zich.
..60% van de droge massa van onze faeces/poep uit darmbacteriën bestaat?
..we in een mensenleven 23.000 kg faeces/poep produceren?
..poeptransplantaties met succes zijn gebruikt om hardnekkige darminfecties (bijvoorbeeld met Clostridium difficile) te behandelen?
..wij een totale darmoppervlakte hebben van 400 m2?
Geschreven door:
Dr. Tim J. Schuijt
Mogelijk vinden vrienden dit ook interessant!
Bronnen
| Verwijzing | Bron |
|---|---|
| 1 | Schuijt, T.J., et al., The intestinal microbiota and host immune interactions in the critically ill. Trends Microbiol, 2013. 21(5): p. 221-9. |
| 2 | Kau, A.L., et al., Human nutrition, the gut microbiome and the immune system. Nature, 2011. 474(7351): p. 327-36./p> |
| 3 | Wang, Y., et al., High molecular weight barley β-glucan alters gut microbiota toward reduced cardiovascular disease risk. Frontiers in microbiology, 2016. 7. |